Λυρική Ποίηση

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η Λυρική ποίησις εμφανίζεται μετά την επική. Είναι δημιούργημα των Αρχαϊκών χρόνων. Μετά την περίοδο των λεγόμενων Σκοτεινών χρόνων ή άλλως τον Μεσαίωνα του Ελληνικού Πολιτισμού, που διήρκεσε από τον 11ο έως τον 8ο π.Χ, διαφαίνεται φως στην άκρη του τούνελ. Την περίοδο αυτή, κυρίως από τον 7ο αιώνα και μετά, παρατηρείται έντονη κινητικότητα στον ελληνικό κόσμο. Ξεκινά ο Β' εποικισμός που στρέφεται προς τη δύση, κυρίως σε κάτω Ιταλία και Σικελία με αποτέλεσμα τη δημιουργία της Magna Grecia (Μεγάλης Ελλάδος). Αναπτύσσεται το εμπόριο, η βιοτεχνία και οι κοινωνικές σχέσεις.

Μία νέα ανθούσα τάξη προβάλλει επιζητώντας μερίδιο στην διακυβέρνηση των Πόλεων-Κρατών, οι οποίες λαμβάνουν την τελική τους μορφή όπως τις γνωρίσαμε στους μετέπειτα κλασσικούς χρόνους. Το παλαιό Αριστοκρατικό περιβάλλον, τα κατορθώματα του οποίου προβάλλονταν με εγκωμιαστικό θα λέγαμε τρόπο, ιδιαίτερα στο ηρωικό έπος της Ιλιάδας δέχεται πιέσεις από τα άλλα κοινωνικά στρώματα. Ο άνθρωπος αποκτά συναίσθηση της ατομικότητός του και αρχίζει να ενδιαφέρεται για τις παρούσες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες καθώς και την προοπτική βελτίωσής τους. Τα παρελθοντικά κατορθώματα των Ομηρικών Επών δεν τον αγγίζουν πλέον σε τόσο μεγάλο βαθμό. Ο ίδιος αισθάνεται να τον χωρίζει μία αρκετά μεγάλη χρονική απόσταση από εκείνα τα γεγονότα.

Κατά συνέπεια, η τέχνη, άρα και η ποίηση, εκαλείτο πλέον να εκφράσει τα αισθήματα και τις προσδοκίες των ανθρώπων της εποχής. Το έδαφος ήταν πρόσφορο για τη γέννηση της λυρικής ποίησης.

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Το επίθετο Λυρικός έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του στην ελληνιστική εποχή, όταν οι φιλόλογοι της Αλαξανδρείας συνέταξαν τον κατάλογο (τον αποκάλεσαν κανόνα) των εννέα λυρικών. Αυτοί ήσαν: ΑΛΚΑΙΟΣ, ΣΑΠΦΩ, ΑΝΑΚΡΕΟΝΤΑΣ, ΑΛΚΜΑΝΑΣ, ΣΤΗΣΙΧΟΡΟΣ, ΙΒΥΚΟΣ, ΣΙΜΩΝΙΔΗΣ, ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ, ΠΙΝΔΑΡΟΣ. Είναι φανερό ότι οι Αλεξανδρινοί λέγοντας ΛΥΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ εννοούσαν ποίηση για την οποία προβλεπόνταν συνοδεία με λύρα. Άρα σε πρώτη φάση αποκλείονταν η ΕΛΕΓΕΙΑ και ο ΙΑΜΒΟΣ. Σήμερα, βεβαίως, εμείς συμπεριλαμβάνουμε τα παραπάνω είδη στη λυρική, της οποίας όλα τα είδη είναι: ΕΛΕΓΕΙΑ, ΙΑΜΒΟΣ, ΜΕΛΙΚΗ, ΧΟΡΙΚΗ.

Η Ελεγεία είναι ένα δίστιχο από έναν δακτυλικό πεντάμετρο και έναν δακτυλικό εξάμετρο, το οποίο έχει συνήθως θρηνητικό περιεχόμενο. Ελεγείες έγραψαν οι: ΚΑΛΛΙΝΟΣ, ΤΥΡΤΑΙΟΣ, ΜΙΜΝΕΡΜΟΣ,ΑΡΧΙΛΟΧΟΣ, ΣΟΛΩΝ, ΘΕΟΓΝΙΣ, ΦΩΚΥΛΙΔΗΣ, ΔΗΜΟΔΟΚΟΣ, ΞΕΝΟΦΑΝΗΣ.

Ο Ίαμβος είχε αστείο, περιπαικτικό, σκωπτικό, συχνά και δηκτικό περιεχόμενο. Ο στίχος ήταν ο ιαμβικός τρίμετρος που αποτελείτο από τρεις ιάμβους. Ιάμβους έγραψαν οι: ΑΡΧΙΛΟΧΟΣ, ΣΗΜΩΝΙΔΗΣ, ΙΠΠΩΝΑΚΤΑΣ, ΣΟΛΩΝ.

Η Μελική Ποίηση ήταν τραγούδια που τραγουδιώντο από ένα άτομο με συνοδεία λύρας. Μελική ποίηση έγραψαν οι: ΑΛΚΑΙΟΣ, ΣΑΠΦΩ, ΑΝΑΚΡΕΩΝ. Αν και ο τελευταίος ειδικευόνταν κυρίως στη συμποτική ποίηση.

Η Χορική Ποίηση υπήρξε, ασφαλώς, η πιο αξιόλογη και η πλέον περίτεχνη ποιητική δημιουργία των Ελλήνων στον 6ο και στις αρχές του 5ου π.Χ. Οι χορικοί ποιητές έγραφαν ποίηματα-τραγούδια που προορίζονταν να εκτελεστούν από μια ομάδα, από έναν χορό, όπως έλεγαν τότε, ανδρών ή αγοριών, γυναικών ή κοριτσιών. Οι ποιητές συνέθεταν, επίσης, και την μελωδία με την οποία έντυναν τον ποιητικό τους λόγο, κι ακόμη όριζαν τις χορευτικές κινήσεις με τις οποίες θα συνοδευόταν η εκτέλεση του τραγουδιού τους. Χορική ποίηση έγραψαν οι: ΑΛΚΜΑΝΑΣ, ΣΤΗΣΙΧΟΡΟΣ, ΙΒΥΚΟΣ, ΣΙΜΩΝΙΔΗΣ, ΠΙΝΔΑΡΟΣ, ΒΑΚΧΥΛΙΔΗΣ.