Οι βασικότεροι λόγοι αποτυχίας της Βενιζελικής πολιτικής που ακολουθήθηκε κατά τη Μικρασιατική εκστρατεία

Σχόλιο istorias-alitheia: Μία συνοπτική και περιεκτική παρουσίαση για την πολιτική Βενιζέλου σχετικά με την επέκταση της Ελλάδος στη Μικρά Ασία. Προσωπικά διατηρώ επιφυλάξεις, διότι, τύχηι αγαθήι ευρέθη ο πλέον ικανός Έλλην πολιτικός της Νεωτέρου Ελλάδος την κατάλληλη στιγμή στη σωστή θέση ώστε να γίνη σχεδόν πράξη η "Μεγάλη Ιδέα". Φρονώ, όμως, ότι πρέπει να παρουσιάζονται όλες οι απόψεις.

Έχουμε αναφερθεί στο παρελθόν με πολλές παραπομπές σε ιστορικές πηγές στους λόγους που η Μικρασιατική εκστρατεία ήταν ένα κολοσσιαίο λάθος του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο οποίος έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τα δεινά που επισωρεύτηκαν τόσο στους Μικρασιάτες, όσο και στον 

Ελληνισμό της "Παλαιάς Ελλάδος". Και σε αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω ότι εκτός από την αδιαμφισβήτητη δυστυχία της προσφυγιάς και της εξαθλίωσης των Μικρασιατών και των Ποντίων οφείλουμε να μην ξεχνάμε και τις τεράστιες θυσίες που επωμίστηκαν οι Έλληνες της λεγόμενης "Παλαιάς Ελλάδος", τόσο με τον μεγάλο φόρο αίματος που πλήρωσαν οι οικογένειες τους στα υψίπεδα της Ανατολίας, όσο και με τα οικονομικά βάρη που ανέλαβαν να πληρώσουν για τα υπέρογκα δάνεια που ελήφθησαν για την αποκατάσταση των προσφύγων στα αστικά κέντρα.

Έτσι λοιπόν, κατά την γνώμη μας, το κήρυγμα μισαλλοδοξίας και διχασμού που τώρα τελευταία εκπέμπεται έντονα από κάποιους κύκλους, εκτός από κοινωνικά ζημιογόνο είναι και ανιστόρητο. Σίγουρα το πολιτισμικό σοκ της μαζική έλευσης προσφύγων φορέων μιας διαφορετικής κουλτούρας 

προκάλεσε και κάποιες μεμονομένες αντιδράσεις των γηγενών (όχι στο σύνολο τους) για τις οποίες κανείς δεν μπορεί να είναι περήφανος. Τις αντιδράσεις αυτές όμως πρέπει να τις εντάξουμε στο ταραγμένο ιστορικό πλαίσιο της εποχής που ήταν οδυνηρό και για τους γηγενείς και όχι να τις απομονώνουμε και να τις χρησιμοποιούμε σήμερα για διχαστικά κηρύγματα.

Βασική θέση του ιστολογίου μου (istorikathemata) είναι ότι η αλλαγή της Γαλλικής και της Ιταλικής πολιτικής έναντι της Ελλάδος και του Ανατολικού Ζητήματος, είχε συντελεστεί πριν τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920. Στα ατράνταχτα αυτά επιχειρήματα που κατά καιρούς έχουμε αναπτύξει, μας αντιτάχθηκε από γνωστό ποντιακό αριστερό ιστολόγιο, ο ομολογουμένως εντυπωσιακός χαρακτηρισμός "ακροδεξιός απολογητής της ήττας" (ακροδεξιά μάλλον εννοούν την "Ηνωμένη αντιπολίτευση" που με όλον τον τότε Βενιζελικό κρατικό μηχανισμό απέναντι της σάρωσε στις εκλογές του 1920) καθώς και μερικά δημοσιεύματα τουρκικών εφημερίδων της εποχής εκείνης ως πειστήρια ενοχής για εσχάτη προδοσία των "εξι". Προφανώς σύμφωνα με το ιστολόγιο αυτό και τον πολύ γνωστό Ιστορικό που το προμηθεύει με υλικό γύρω από τα θέματα αυτά, τα Ελληνικά δικαστήρια πριν βγάλουν απόφαση 

ενοχής η μη των κατηγορούμενων οφείλουν να έχουν λάβει υπ΄όψιν τους τα δημοσιεύματα του Τουρκικού τύπου και γιατί όχι; να τα περιλαμβάνουν και στο σκεπτικό της απόφασης. 

Στο παρόν ιστολόγιο προσπαθώ γενικώς να μην καταγράφω τις προσωπικές μου απόψεις (από την στιγμή που για την χρονική στιγμή αυτή έχω επιλέξει την ανωνυμία) να μην καταφεύγω σε εύκολους χαρακτηρισμούς, αλλά να διατυπώνω στέρεες θέσεις που υποστηρίζονται από την πλέον γενικότερα αποδεκτή και έγκυρη βιβλιογραφία. 


Στα πλαίσια αυτά σήμερα θα παραθέσουμε ένα απόσπασμα από το νέο καταπληκτικό βιβλίο του κ Τσίχλη που ακριβώς αναλύει επιγραμματικά τα προαπαιτούμενα και το τελικό αδιέξοδο της Βενιζελικής εξωτερικής πολιτικής που είχε συντελεστεί ήδη από το 1919.  

"Ο Βενιζέλος , σε επιστολές του που δημοσιεύτηκαν στον τύπο τον Σεπτέμβριο του 1921, κατηγόρησε την κυβέρνηση διότι αρνήθηκε την βρετανική πρόταση του Ιουνίου πιστεύοντας ότι εάν οι Τούρκοι την απέρριπταν, τότε θα μπορούσε η Βρετανία να πείσει την κοινή γνώμη ότι έπρεπε να βοηθήσει την Ελλάδα για να επιβάλλει την 

Δαυίδ Λόυδ Τζωρτζ

συνθήκη των Σεβρών. Η άποψη του Βενιζέλου δεν είναι ορθή διότι μόνο ο Λόυδ Τζώρτζ πάλευε για την διατήρηση της Συνθήκης όταν η υπόλοιπη βρετανική κυβέρνηση εδώ και καιρό ζητούσε ριζική αναθεώρηση. Η βάση του επιχειρήματος του Βενιζέλου όμως, αποτελεί την διαχρονική πολιτική του στο ζήτημα. Ο Βενιζέλος και γενικότερα οι Φιλελεύθεροι, φρονούσαν ότι η Ελλάς μπορούσε να διατηρηθεί στην Μικρά Ασία μόνο με την βοήθεια των Δυνάμεων η τουλάχιστον της Βρεττανίας, οπότε η χώρα όφειλε να είναι διαλλακτική, να προσπαθεί να μην τις δυσαρεστήσει, να τις υπακούει και να τους προσφέρει υπηρεσίες (κυρίως στρατιωτικές).

Η άποψη αυτή είναι κατ΄ αρχήν ορθή και απέδωσε καρπούς αλλά ήδη από το 1919 ήταν ατελέσφορη γιατί:

α) η Βρετανία δεν στήριζε την Ελληνική επέκταση στην Μικρά Ασία εξαιρουμένου του Λόυδ Τζωρτζ,

β) ο Βενιζέλος υποτίμησε τον αγγλογαλλικό ανταγωνισμό στην περιοχή και κυρίως το γεγονός ότι η Βρετανία δεν σκόπευε να συγκρουστεί με την Γαλλία μετά την λήξη του πολέμου,

γ) τα μεγάλα συμφέροντα της Γαλλίας στην περιοχή της Ανατολίας που άν τα έχανε έπρεπε να αποζημειωθεί από την Βρετανία σε άλλη περιοχή του κόσμου (πράγμα αδύνατο)

δ) η καταγγελία από την Ιταλία της συμφωνίας Τιτόνι-Βενιζέλου,

ε) η ανησυχία της Αντάντ μήπως ο Κεμάλ φοβούμενος ότι χάνει τον πόλεμο, ζητήσει την αποστολή ρωσικών στρατευμάτων στην Μ. Ασία, καθιστώντας ουσιαστικά την Τουρκία κράτος δορυφόρο της Σοβιετικής Ένωσης,

στ) η βεβαιότητα όλων (πλην Λόυδ Τζώρτζ) ότι η Τουρκική νίκη ήταν προδιαγεγραμμένη.

Ι. Β. Δ. 

Πηγές

Βασίλειος Τσίχλης, Μικρασιατική εκστρατεία και αναγκαστικό δάνειο, εκδόσεις νοβολι

http://www.istorikathemata.com