Ο Παρμενίδης από την Ελέα της Κάτω Ιταλίας αναζήτησε και εκείνος το στοιχείο που ενοποιεί τον κόσμο. Σε αντίθεση, όμως, με τους Ίωνες φιλοσόφους δεν αναζητεί την ενότητα σε μια φυσική ουσία αλλά στην ίδια την οντότητα των πραγμάτων που μας περιβάλλουν: στο ότι όλα τα όντα και όλα τα πράγματα είναι. Θεωρεί ότι το "ΕΟΝ" δεν δημιουργήθηκε εκ του μηδενός ούτε θα καταστραφεί. Δεν ανήκει σε παρελθόν, παρόν, μέλλον. Δεν παρουσιάζει διαφοροποιήσεις και μετατροπές. Είναι μοναδικό και συνεχές τα όρια που το περικλείουν διαφυλάσσουν την πεπερασμένη ακεραιότητα του. Ταυτόχρονα, το "είναι" που αφορά αδιακρίτως κάθε όν αποτελεί το μοναδικό αντικείμενο της αλήθειας, υπογραμμίζοντας την ενότητα και συνέχεια που διέπει τον κόσμο ο οποίος είναι γεμάτος από είναι...
Έρχεται έτσι σε αντίθεση με τον Ηράκλειτο τον Εφέσιο, τον λεγόμενο και Σκοτεινό φιλόσοφο, ο οποίος υποστήριζε την συνεχή ροή και σύγκρουση στο σύμπαν.
Η κοσμολογία του Παρμενίδη περιγράφεται ως θεία αποκάλυψη. Θεωρεί ότι η γένεση και τωρινή κατάσταση του κόσμου προκύπτει από την ανάμειξη και σύνδεση των μορφών του φωτός και της νύχτας. Στη βάση του κόσμου βρίσκεται η ανάμειξη των δυο μορφών, οι οποίες μεταμορφώνονται και αναμιγνύονται σε κοσμικές δυνάμεις που από κοινού δημιουργούν και κυβερνούν τον κόσμο, ενυπάρχοντας σε διαφορετική αναλογία μέσα σε κάθε φαινόμενο.
Αναπτύσσεται για πρώτη φορά ένα δυϊστικό φιλοσοφικό σύστημα. Αντίθετα από τους Ίωνες που αναζητούσαν μια αρχή ο Παρμενίδης προσφεύγει σε δυο ισότιμες μορφές – αρχές που με τη συνεργασία και την ανάμειξή τους δημιουργούν τον κόσμο.
Εδώ ένα απόσπασμα από τα σπαράγματα του έργου του "Περί Φύσεως". Λεπτομέρεια: Την ακροτελεύταια φράση του παρατιθεμένου αποσπάσματος την αντέγραψε ο René Descartes με το πασίγνωστο πλέον "Cogito ergo sum".
Νεοελληνική απόδοσις
"Λοιπόν, θα σου ανακοινώσω τώρα -κι εσύ μετάφερε όσα θ’
ακούσεις-
ποιοι είναι οι μόνοι νοητοί δρόμοι της έρευνας.
Ο ένας, το ότι είναι και ότι δεν υπάρχει μη είναι,
αποτελεί τον δρόμο της Πειθούς -γιατί η Αλήθεια την ακολουθεί-,
ο άλλος, πως δεν είναι και ότι όφειλε μη είναι,
αυτός, σου λέω, ο δρόμος είναι μονοπάτι αγνωσίας,
γιατί ούτε να γνωρίσεις μπορείς το μη ον -κάτι ανέφικτο-,
ούτε να το εκφράσεις.
...γιατί εκείνο που μπορεί να νοηθεί συγχρόνως είναι"
Κείμενο στην αρχαία Ελληνική
"Εἰ δ΄ ἄγ΄ ἐγὼν ἐρέω, κόμισαι δὲ σὺ μῦθον ἀκούσας,
αἵπερ ὁδοὶ μοῦναι διζήσιός εἰσι νοῆσαι·
ἡ μὲν ὅπως ἔστιν τε καὶ ὡς οὐκ ἔστι μὴ εἶναι,
Πειθοῦς ἐστι κέλευθος - Ἀληθείῃ γὰρ ὀπηδεῖ -,
ἡ δ΄ ὡς οὐκ ἔστιν τε καὶ ὡς χρεών ἐστι μὴ εἶναι,
τὴν δή τοι φράζω παναπευθέα ἔμμεν ἀταρπόν·
οὔτε γὰρ ἂν γνοίης τό γε μὴ ἐὸν - οὐ γὰρ ἀνυστόν -
οὔτε φράσαις·
... τὸ γὰρ αὐτὸ νοεῖν ἐστίν τε καὶ εἶναι."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου