Κατά την Ύστερη Χαλκοκρατία (1600-1100 π.Χ) η Μινωϊκή
Κρήτη είναι σε μεγάλη ακμή. Αποτελεί κέντρο του μεσογειακού εμπορίου αλλά και
πολιτιστικής επιρροής. Είναι η εποχή της Pax Minoica. Τα εμπορικά της πλοία διασχίζουν όλη την Μεσόγειο
εισάγοντας προϊόντα από κάθε σημείο της αλλά και εξάγοντας αντίστοιχα κρητικά.
Η Κνωσός, το πλέον επιβλητικό ανάκτορο, διαθέτει έναν ισχυρό πολεμικό στόλο,
ικανό να προστατεύσει, αφενός μεν το εμπόριο, αφετέρου δε τις παράκτιες πόλεις
της Μεγαλονήσου. Όμως, η μινωϊκή θαλασσοκρατορία μετέφερε όχι μόνον εμπορεύματα
αλλά και την μινωϊκή τέχνη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να επηρεαστεί, στον μέγιστο
βαθμό, η αντίστοιχη Κυκλαδική.
Το πλέον εμφατικό παράδειγμα της μινωϊκής επιρροής κατά
την Υστεροκυκλαδική εποχή Ι είναι ο οικισμός στο Ακρωτήρι της Θήρας, ο οποίος
ήρθε στο φως μετά από τις συστηματικές ανασκαφές που ξεκίνησε το 1967 ο
καθηγητής Σπυρίδων Μαρινάτος. Το Ακρωτήρι πρέπει να ήταν σημαντικό λιμάνι και
εμπορικό κέντρο εκείνη την περίοδο. Υπολογίζεται ότι εκτείνεται περί τα 200
στρέμματα. Οι ανασκαφές, όμως, έχουν προχωρήσει στην αποκάλυψη μικρού μέρους
του οικισμού, γύρω στα 16 στρέμματα. Αντικείμενο μελέτης μας θα είναι η
«Τοιχογραφία της Νηοπομπής» (Εικόνα 2) από την «Δυτική Οικία» (Εικόνα 1) η
οποία σώζεται σε αρκετά καλή κατάσταση. Η Δυτική Οικία είναι ένα τριώροφο
κτίσμα που είναι γεμάτο τοιχογραφίες.
Αν η Πρωτοκυκλαδική εποχή χαρακτηρίζεται από την γλυπτική
των μαρμάρινων σχηματικών ειδωλίων η Υστεροκυκλαδική ξεχωρίζει για τις
τοιχογραφίες της. Εδώ η επιρροή του Μινωϊκού πολιτισμού είναι εμφανής, αν και
διακρίνονται αυτόνομα και πρωτότυπα στοιχεία της κυκλαδικής τέχνης. Στην
τοιχογραφία όπου απεικονίζεται η νηοπομπή και ειδικά στην λεπτομέρεια της
αναχωρήσεως των πλοίων (Εικόνα 3) βλέπουμε, στην ουσία, μία ζωγραφική αποτύπωση της ζωής
των κατοίκων του Ακρωτηρίου. Ο τοιχογράφος, στην πραγματικότητα, δημιουργεί ένα
αφηγηματικό φωτογραφικό αποτύπωμα το οποίο διανθίζει με πλήρη λεπτομέρεια αλλά και
ενάργεια. Αυτό διακρίνεται λόγω της χρησιμοποίησης των αλλεπάλληλων χρωματικών στρωματικών
εναλλαγών (γαλάζιο, κόκκινο, κροκί, κίτρινο, αποχρώσεις γαλάζιου και κίτρινου)
και της λεπτομερούς καταγραφής του λιμανιού και του οικισμού. Παράλληλα,
δίδονται πληροφορίες για την ενδυμασία, την αρχιτεκτονική, την ναυπηγική, την
κάτοψη του οικισμού, καθώς και για την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Όλα
τα παραπάνω συνετέλεσαν ώστε η συγκεκριμένη τοιχογραφία να αποκληθεί ως ο
πρώτος ευρωπαϊκός Άτλας.
Αν τα εξετάσουμε πιο αναλυτικά θα δούμε ότι από ενδυματολογικής απόψεως οι καθισμένοι ερέτες και ο όρθιος αρχικωπηλάτης στην πλώρη είναι γυμνοί, φέροντες μόνον ένα ένδυμα στην μέση, όπως οι Μινωίτες (Εικόνα 5). Οι κάτοικοι στον οικισμό είναι ενδεδυμένοι με πολύχρωμα υφάσματα. Τα κτηριακά, τώρα, συγκροτήματα εικονίζονται πλιθόκτιστα, με κίονες για στήριξη και είναι διώροφα ή και τριώροφα, όπως η Δυτική Οικία. Διακρίνονται, μάλιστα, κάτοικοι να είναι στις ταράτσες. Αναφορικά με το πλοίο που αποπλέει διακρίνουμε καθαρά το κατασκευαστικό του σκαρί το οποίο είναι σχεδιασμένο ώστε να έχει μία ελαφρά βύθιση προς το κέντρο με την πλώρη και την πρύμνη να βρίσκονται πάνω από το νερό. Επιπρόσθετα, ο χώρος όπου κωπηλατούν οι ερέτες -με μία σειρά κουπιών- διαθέτει στέγαστρο, το οποίο χρησιμεύει στην προστασία τους από τις καιρικές συνθήκες. Το λιμάνι και ο οικισμός, επίσης, έχουν σχεδιαστεί περιμετρικά του πλοίου δίνοντας μία κλίμακα της πραγματικής τοποθεσίας. Τέλος, πάνω αριστερά, όπως βλέπουμε την τοιχογραφία, είναι σχεδιασμένα δύο ελάφια και ένα λιοντάρι να έχει επιδοθεί στο κυνήγι αυτών, ενώ διακρίνονται διάφορα φυτά και ένα δέντρο στην γωνία αριστερά. Αναμφίβολα, η τεχνοτροπία αυτή προσομοιάζει με τις αντίστοιχες τοιχογραφίες της Κνωσού. Οι αποχρώσεις και οι εναλλαγές του γαλάζιου και του πρασίνου είναι αντίστοιχες όπως στην εικόνα 4. Ακόμη, ο φυτικός και ο ζωϊκός διάκοσμος παρατηρείται στην μινωϊκή ζωγραφική (Εικόνα 6) ενώ η χρωματική αποτύπωση των αντρικών σωμάτων είναι με ερυθρό χρώμα, όπως, συνήθως, απαντάται στις μινωϊκές απεικονίσεις (Εικόνα 5).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου