Res Publica

Ενεπίγραφη μαρμάρινη πλάκα από την περίοδο της Res Publica

Ασημένιο νόμισμα περίπου 179 με 170 π.Χ που αναπαριστά την Νίκη στην μία και τον Δία στην άλλη όψη

 Ασημένιο νόμισμα του Υπάτου Λούκιου Ιούνιου Βρούτου το 54 π.Χ ο οποίος προστατεύεται από δύο ραβδούχους ενώ προηγείται ο αναγγέλων αυτόν

Ασημένιο Δηνάριο του αυτοκράτορος Κλαυδίου (41-54 μ.Χ) το 42 μ.Χ που αναπαριστά την μία όψη τον Απόλλωνα και στην άλλη την Άρτεμη

Με τον όρο Res Puclica ονομάζουμε την Ρωμαϊκή Δημοκρατία η οποία προηγήθηκε της αυτοκρατορικής περιόδου. Πρόκειται για εκείνη την περίοδο της ρωμαϊκής ιστορίας κατά την οποία οι Ρωμαίοι εξεδίωξαν τον τελευταίο τους βασιλιά, Ετρουσκικής καταγωγής, τον Ταρκίνιο τον Υπερήφανο (Lucius Tarquinius Superbus) και εγκαθίδρυσαν το πολίτευμα της Res Publica. To γεγονός της εκδίωξης του Ετρούσκου βασιλιά έλαβε χώρα το 509 ή 508 π.Χ.

Η περίοδος αυτή της ρωμαϊκής δημοκρατίας, η ρεπουμπλικανή περίοδος θα τελειώσει το 30 π.Χ, όταν ο Οκταβιανός Αύγουστος (Gaius Iulius Caesar Octavianus Augustus), καταδιώκοντας τον Μάρκο Αντώνιο (Marcus Antonius), εισβάλλει και καταλαμβάνει το τελευταίο ανεξάρτητο ελληνιστικό βασίλειο, εκείνο της Αιγύπτου. Είχε προηγηθεί η νικηφόρα για τον Οκταβιανό Ναυμαχία του Ακτίου ένα έτος πριν, το 31 π.Χ.

Η Res Puclica είχε διάρκεια ζωής περίπου πέντε αιώνων κατά την οποία ανεδείχθη η Ρώμη ως παγκόσμια δύναμη, εκμηδενίζοντας, ένα προς ένα, τα ισχυρά ελληνιστικά βασίλεια και την κατακερματισμένη κυρίως Ελλάδα, εκμεταλλευόμενη άριστα τις συνεχείς αντιπαραθέσεις μεταξύ των Ελλήνων. Επί των ημερών της Res Publica έλαβαν χώρα σκληρές εσωτερικές συγκρούσεις μεταξύ των Πληβείων (Plebes), οι οποίοι διεκδικούσαν αντιπροσώπευση στην ρωμαϊκή εξουσία και των Πατρικίων (Patriciis). Τελικά η ρωμαϊκή δημοκρατία βρήκε την λύση ώστε να κρατηθεί η συνοχή της πολιτείας με τη δημοσίευση της Δωδεκαδέλτου (Lex Duodecim Tabularum) περί τα μέσα του 5ου π.Χ αιώνος (449 ή 448 π.Χ) στην κεντρική αγορά της Ρώμης (Forum Romanum).

Προτού φθάσουμε στην εγκαθίδρυση της αυτοκρατορικής περιόδου από τον Οκταβιανό Αύγουστο η Res Publica θα ταλανιστεί κατά τον 1ο π.Χ αιώνα από συνεχείς εμφυλίους μεταξύ των ισχυρών ανδρών που ανέδειξε εκείνη την περίοδο. Ξεκίνησε από την αντιπαράθεση μεταξύ του Μάριου (Gaius Marius) και Σύλλα (Lucius Cornelius Sulla Felix) το 86 π.Χ, στην οποία και επεκράτησε ο Σύλλας. Συνεχίστηκε με την σύγκρουση Πομπηίου (Gnaeus Pompeius Magnus) και Ιουλίου Καίσαρος (Gaius Iulius Caesar) το 48 π.Χ στα Φάρσαλα στην οποία ο Καίσαρ συνέτριψε τον αντίπαλό του. Ακολούθησε η σύρραξη μεταξύ των δολοφόνων του Καίσαρος Βρούτου (Marcus Iunius Brutus e Quintus Servilius Caepio Brutus) και Κασσίου (Gaius Cassius Longinus) και των συνασπισμένων υποστηρικτών αυτού Μάρκο Αντώνιο και Οκταβιανό Αύγουστο στους Φιλίππους το 42 π.Χ όπου οι Αντώνιος και Οκταβιανός διέλυσαν τον στρατό των Βρούτου και Κασσίου. Ο κύκλος του αίματος και της βίας τερματίστηκε στο Άκτιο, όπως αναφέραμε πιο πάνω.