Οι νομοθετικές παρεμβάσεις του Ρωμανού Λεκαπηνού και του Βασιλείου Β' κατά των "Δυνατών"

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στη σχέση της κεντρικής εξουσίας με τους "Δυνατούς". Οι "Δυνατοί", δηλαδή οι μεγαλογαιοκτήμονες αποτελούσαν, εν γένει, σοβαρό ζήτημα για τους αυτοκράτορες. Ήταν, εν δυνάμει, παράγοντες αποσταθεροποίησης του κράτους. Κατά συνέπεια, οι ιδιαίτερα ισχυροί αυτοκράτορες της Μακεδονικής Δυναστείας επιχείρησαν να περιορίσουν τη δύναμη των αριστοκρατών γαιοκτημόνων. Συνολικά οι λόγοι που υποχρέωσαν τους Μακεδόνες αυτοκράτορες να προβούν σε αυτή την κίνηση ήταν: 

• Στρατιωτικοί, διότι τα μεγάλα ιδιωτικά αγροκτήματα επεκτείνοντο σε βάρος των στρατιωτικών, τα οποία χάνονταν, με αποτέλεσμα το κράτος να αναγκάζεται να διατηρεί μισθοφορικό στρατό ο οποίος ήταν δαπανηρός και αμφιβόλου μαχητικότητος.
• Πολιτικοί, γιατί οι μεγαλογαιοκτήμονες με τη μεγάλη τους δύναμη άρχισαν να έχουν αξιώσεις στον αυτοκρατορικό θρόνο.
• Οικονομικοί. Ήταν πιο εύκολο για την αυτοκρατορία να φορολογεί μικροϊδιοκτήτες απ' ότι τους τιμαριούχους οι οποίοι απέφευγαν την καταβολή οικονομικών εισφορών.

Οι Μακεδόνες αυτοκράτορες, με διάφορους νόμους και διατάγματα, πέτυχαν να προτιμώνται ως αγοραστές της κοινοτικής γης οι γείτονες και συγγενείς του πωλητή, να αποδίδονται αναδρομικά στους φτωχούς ιδιοκτήτες τα χωράφια που τους είχαν πάρει οι Δυνατοί, να απαγορεύεται η αγοραπωλησία των στρατιωτικών κτημάτων (Νεαρά: “Περί προτιμήσεως” του 922 από τον Ρωμανό Λεκαπηνό, τα μέτρα του Κωνσταντίνου του Ζ' το 945, Νεαρά του Βασιλείου του Β' το 996: “Περί των δυνατών των από πενήτων επικτωμένων”), να περιοριστεί η αύξηση της εκκλησιαστικής περιουσίας (απαγόρευση του Νικηφόρου Φωκά για την παραχώρηση γης σε μονές, ευαγείς οίκους και επισκοπές) και τέλος να πληρώνουν οι Δυνατοί τον φόρο των φτωχών. Το τελευταίο νομοθετικό μέτρο είναι το γνωστό «Αλληλέγγυον» του Βασιλείου του Β', που θεσπίστηκε με Νεαρά του 1002.