Η πρώτη Ελληνική απογραφή του Ελληνικού πληθυσμού

Το όλον των κατοίκων Πόρου
Ψυχαί εις ανδρόγυνα	1708
εις τέκνα αρσενικά	1030
εις τέκνα θηλυκά	799
εις υπηρέτας	58
εις υπηρέτριας	44
	3639
Το όλον των παροίκων Πόρου
Ψυχαί εις ανδρόγυνα	1879
εις τέκνα αρσενικά	936
εις τέκνα θηλυκά	930
εις υπηρέτας	45
εις υπηρέτριας	35
	3735
Σύνολο κατοίκων και παροίκων επτά χιλιάδες τριακόσιοι εβδομήντα τέσσαρες (7374)
15 εκκλησίες, 16 ιερείς
-Από την απογραφή του Πόρου, 1828

Η Ελληνική απογραφή του 1828 ήταν η πρώτη απογραφή του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, της Ελληνικής Πολιτείας με Κυβερνήτη τον Ιωάννη Καποδίστρια που διενεργήθηκε από την Κυβέρνηση Καποδίστρια και εκτίμησε τους κατοίκους του νεοσυσταθέντος κράτους σε 753.400, ενώ έγινε επίσης και εκτίμηση του πληθυσμού κατά το 1821 σε 938.765 κατοίκους.

Στην πρώτη αυτή απογραφή γινόταν και καταγραφή του θρησκεύματος για να ξεχωριστεί ο ελληνικός από τον τουρκικό πληθυσμό. Γινόταν επίσης απογραφή του αριθμού οικογενειών και του φύλου των απογραφομένων.

Αναφέρεται ότι ο Καποδίστριας είχε ζητήσει τη σύνταξη πινάκων με τις εξής πληροφορίες: αριθμό κατοίκων, το θρήσκευμα των απογραφομένων (Χριστιανοί και Τούρκοι), τους κατόχους κτημάτων, όσους καλλιεργούσαν εθνικές γαίες, το επάγγελμα, τον αριθμό και την αξία των πρώην τουρκικών κτημάτων, τον αριθμό των σχολείων, τον αριθμό μαθητών / διδασκάλων των σχολείων, τον αριθμό των Εκκλησιών και μοναστηριών.

Πιθανότατα η απογραφή άρχισε το Μάρτιο του 1828 ενώ αποτελέσματά της στάλθηκαν στην κυβέρνηση το 1828 και το 1829. Χαρακτηριστικά ο ίδιος ο Καποδίστριας αναφέρει τον Ιούλιο του 1831 στο γράμμα του προς τον στρατηγό Σνάιντερ (Schneider) της Εκστρατείας του Μωριά που του ζήτησε πληροφορίες για τον πληθυσμό της Πελοποννήσου ότι έλαβε ικανοποιητικές πληροφορίες από 9 μόνο από τις 27 επαρχίες, ενώ από 15 επαρχίες έλαβε μόνο τον αριθμό οικογενειών (και εκτίμησε τον πληθυσμό με 4 και 1/3 κατοίκων ανά οικογένεια), ενώ για άλλες περιοχές δεν έλαβε καμιά πληροφορία και τον πληθυσμό τους εκτίμησε η επιτροπή επί των στατιστικών.

Ενώ αναλυτικά στοιχεία για την απογραφή δεν είναι ευρέως γνωστά, έχουν περάσει στην ιστορία χωριών ή πόλεων οι απογραφείς, όπως για παράδειγμα ο τότε συμβολαιογράφος Τριπόλεως Ρήγας Παλαμήδης και ο Κωνσταντίνος Καλαµαριώτης Δηµογέροντας στο Μπαλιάγα (σημερινή Άμμο Μεσσηνίας).

Αποτελέσματα

Στοιχεία της απογραφής του 1827

Η απογραφή αυτή βρήκε πληθυσμό 753.400 κατοίκων στην Ελλάδα, η οποία τότε αποτελείτο από την Πελοπόννησο και μερικά νησιά.

Μέσω της απογραφής του 1828 έγινε εκτίμηση του πληθυσμού κατά το 1821 (ή όπως αναφερόταν: «εξακριβώθη αναδρομικώς ο πληθυσμός κατά το 1821») σε 938.765 κατοίκους.

Η απογραφή αυτή δε δημοσιεύθηκε επίσημα, συνεπώς τα στοιχεία που υπάρχουν για αυτή είναι περιορισμένα. Κάποια συγκεντρωτικά στοιχεία υπάρχουν σε επίσημη έκδοση του υπουργείου Εσωτερικών του 1867 που υπογράφεται από τον τμηματάρχη Μανσόλα, αλλά και σε γραπτές επικοινωνίες του Κυβερνήτη Καποδίστρια που αναφέρονται σε αυτήν.

Για την ακρίβεια των στοιχείων του 1828, χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι ενώ στον πίνακα που εμφανίζεται από τον Μανσόλα η Πελοπόννησος φαίνεται να έχει 400.000 κατοίκους, η αλληλογραφία του Καποδίστρια αναφέρει 308.805 κατοίκους και η Επιστημονική επιτροπή της Γαλλικής Αποστολής στο Μωριά μέτρησε 336.366 κατοίκους (όλα αναφερόμενα στο ίδιο σύγγραμμα). Επισημαίνεται ότι το σύνολο του πληθυσμού που δείχνει ο πίνακας αυτός για τη χώρα (753.400) αναφέρεται από όλες τις μετέπειτα επίσημες κρατικές εκδόσεις στις οποίες δημοσιεύονται απογραφές μέχρι και σήμερα.

Χρήσεις

Μια από τις χρήσεις ήταν από τον Καποδίστρια σε αλληλογραφία του προς τις Ευρωπαϊκές δυνάμεις για τον καθορισμό των ελληνικών συνόρων. Σημαντικό στοιχείο σήμερα είναι και η αναφορά των ονομάτων των χωριών στα οποία έγινε η απογραφή.

Βιβλιογραφία

• Μιχ. Χουλιαράκη, Γεωγραφική Διοικητική και πληθυσμιακή εξέλιξις της Ελλάδος 1821-1971, τ. Α', Μέρ. Ι, Αθήνα 1972

http://mathainoumeellinikiistoria.blogspot.com/